Boeken: Geletterdheid (werkles)
Aktualisiert: 29. Jan. 2022
Het is in een kleutergroep voor het latere lezen en schrijven erg belangrijk om niet te vroeg met letters aan de slag te gaan en eerst het klankbewustzijn spelenderwijs te stimuleren. Kinderen die bewust zijn van klanken en interesse in letters gaan krijgen, kun je vervolgens activiteiten met letters aanbieden. In deze blog vind je suggesties voor geletterdheid tijdens je spel-/werkles rondom het thema boeken.
Letters
Letters uit tijdschriften:
Je hebt nodig:
- Een omtrek van een boekenwurm
- Tijdschriften
- Een schaar
- Lijm en een kwastje
De kinderen vullen de omtrek met letters op die ze uit tijdschriften hebben geknipt. Bijvoorbeeld: de letter 'B' van 'boekenwurm'.
Letterdoos:
Je hebt nodig:
- Verander een doos in een boekenwurm
- Leg er letterkaartjes bij.
De kinderen voeden de boekenwurm met een bepaalde letter.
Vliegenmepperspel:
Je hebt nodig:
- Letterkaarten, behorende bij dit thema
Leg de letterkaarten op de tafel. Geef twee tot vier kinderen een vliegenmepper en noem een letter. Wie slaat er het eerst op de ....?
Lettertwister:
Je hebt nodig:
- Letterkaarten, behorende bij dit thema
Leg de letterkaarten op de grond. Vervolgens doen de kinderen opdrachten met lichaamsdelen en letters, zoals: zet je hand op de 'b'. Zet je voet op de 'l'.
Een letterspoor:
Je hebt nodig:
- Kleine voorwerpen. Denk hierbij bijvoorbeeld ook eens aan schelpen, glaskralen, steentjes, nootjes, knopen, fiches, takjes en andere loose parts enz.
- Letterkaarten, behorende bij dit thema
Laat de kinderen de letter 'B' van 'boek' met de voorwerpen maken.
Hoeveel voorwerpen heb je gebruikt? Wie heeft de meeste gebruikt?
* Variatie: De kinderen leggen woorden van dit thema
Letters van klei/deeg:
Je hebt nodig:
- Klei of brooddeeg
- Letterkaarten
- Lege doosjes
De kinderen maken van klei of brooddeeg letters na.
Verf daarna de letters en plak de letterkaarten op lege doosjes.
Laat de kinderen de letters in het goede doosje stoppen.
Â
Woorden
Sorteren met woordkaarten:
Je hebt nodig:
- Woordkaarten, behorende bij het thema
Laat de woordkaarten, behorende bij dit thema, sorteren op beginletter.
Alle woorden met dezelfde beginletter worden bij elkaar gelegd.
Als je met een letter van de week werkt kun je de woordkaarten ook alleen op deze letter laten sorteren. Alle kaarten met bijv. de letter B vooraan komen dan in een doosje of iets dergelijks en de rest niet.
Laat de kinderen een woordkaart zoeken dezelfde letters als in zijn/haar naam (of neem alleen de beginletter)
Stempelen:
Je hebt nodig:
- Woordkaarten, behorende bij het thema
Laat de woordkaarten, behorende bij dit thema op een blad met voldoende stempelruimte na stempelen en maak er eventueel een stempelboekje van door de bladen te bundelen.
De kinderen doen op deze manier ervaringen op met letterherkenning.
Leer de kinderen hierbij aan dat ze links beginnen en begin met korte woorden.
Zoek het woord dat bij het plaatje hoort:
Je hebt nodig:
- Print de woordkaarten dubbel uit, plastificeer ze en knip van één set de woorden los van de kaarten.
De kinderen zoeken de juiste woordjes weer bij de plaatjes.
* Variatie: Maak het moeilijker door de losse woorden en woordkaarten verder uit elkaar te leggen. De kinderen mogen de woordjes dan niet meenemen (hiermee doe je nog meer een beroep op het visueel geheugen). Voor kinderen die al kunnen lezen laat je de set met de woorden achterwege. Zij zoeken het woord bij de plaatjes door de woorden te lezen.
Lettermemory:
Je hebt nodig:
- Een lettermemory, waarbij op de ene kaart de afbeelding en op de andere kaart het bijbehorende woord staat.
Om de kleuters die al kunnen lezen extra uitdaging te geven, kun je een memoryspel aanbieden, waarbij ze de plaatjes met het juiste woord bij elkaar moeten zoeken.
Teken het plaatje:
Je hebt nodig:
- Print woordkaarten, behorende bij het thema uit waar alleen de woorden op vermeld staan.
De kinderen tekenen het juiste plaatje erbij.
Woorden naleggen:
Je hebt nodig:
- Lettermaterialen
Laat de woordkaarten na leggen met bijv. magnetische letters of de letterdoos.
Woorden naschrijven:
Je hebt nodig:
- Een whiteboard
- Geplastificeerde blanco woordkaarten
- Een whiteboard stift
- Een doekje/sponsje
- Scheerschuim
- Een bak met een laagje zout
Mogelijkheden:
Laat de woordkaarten met een whiteboard stift naschrijven op een whiteboard of blanco woordkaarten, die je geplastificeerd hebt. De kinderen kunnen deze daarna weer schoonvegen met een doekje of sponsje.
Schrijf de woorden met je vinger in scheerschuim.
Schrijf de woorden met je vinger in een dun laagje zout.
Hoeveel letters?
Je hebt nodig:
- Woordkaarten, behorende bij dit thema.
Laat de kinderen tellen uit hoeveel letters de woorden op de woordkaarten bestaan.
Is het een lang of kort woord?
Laat ze voor iedere letter een dopje neerleggen.
Zoekspel:
Je hebt nodig:
- Woordkaarten, behorende bij het thema
- Een bak met papiersnippers
Verstop woordkaarten in een bak met snippers
Laat de kinderen de kaarten zoeken en vervolgens op beginklank sorteren.
Woordslinger:
Je hebt nodig:
Woordkaarten, behorende bij het thema
De kinderen maken een slinger van de woordkaarten bij het thema.
Ze beginnen bijv. met het woord 'boek' en kijken welke letter ze bij dit woord achteraan zien. Vervolgens zoeken ze een woordkaart, die met deze letter begint en gaan zo steeds verder.
Je eigen boek, tijdschrift of krant:
Je hebt nodig:
- Schrijverspetten
- Boeken, tijdschriften en kranten
Leg schrijverspetten in je schrijfhoek. De kinderen worden schrijvers en maken hun eigen boek, tijdschrift of krant. Bekijk van tevoren hoe deze eruit zien en zijn opgebouwd.
Ze bedenken eerst wat voor boek ze willen maken en waar het over gaat. Als ze dit moeilijk vinden kunnen ze ook starten vanuit een bestaand verhaal. Daarna tekenen ze op iedere bladzijde een stukje van het verhaal. Na afloop lezen ze voor uit hun boek, tijdschrift of krant.
Een kaartenbak voor de bibliotheek:
Je hebt nodig:
- Een bakje
- Kaarten
- Schrijfmateriaal
De bibliotheek houdt van alle klanten bij wat ze hebben geleend.
Elke klant heeft een eigen kaart met zijn naam erop.
De kinderen maken zo'n kaartenbak.
Â
Verbindingen met de andere hoeken
De kinderen kunnen in de schrijfhoek ook dingen maken voor de andere hoeken, zoals:
Sorteerkaarten voor de boeken in de lees-/bibliotheekhoek
Pasjes voor de bibliotheek in de themahoek
Een stappenplan (hoe leen ik een boek in de bibliotheek) in de themahoek
Pictogrammen voor de in-/uitgang, uitleenbalie, verschillende afdelingen en toiletten van de bibliotheek in de themahoek.
De naam van de boekenwinkel of bibliotheek in de themahoek
Een kaartenbak voor de bibliotheek in de themahoek
Een open/dicht kaart voor de bibliotheek/boekenwinkel in de themahoek
Een welkombord voor de bibliotheek/boekenwinkel in de themahoek
Symbolen voor op de ruggen van de boeken (eng, grappig, informatief, thema. Maak ze met schilders plakband. Dit is makkelijker te verwijderen.
Boetebriefjes voor de bibliotheek in de themahoek
Kernwoorden stempelen en deze op de materialen in de themahoek/-tafel plakken.
Â
IPad/tablet
Schrijfpatronen:
Voeg ook eens een werkblad met een schrijfpatroon toe aan de notitie app op je iPad. Door twee keer op de foto te tikken kun je er met een door jouw gekozen gekleurde soort pen in schrijven. Wanneer je een ‘stylus’ gebruikt (pen om op de iPad mee te schrijven) die speciaal voor kleuters is, kun je de kleuters zelf het schrijfpatroon laten maken. Natuurlijk moet je dit ook nog steeds op papier doen maar op deze manier heb je een extra mogelijkheid gecreëerd om te oefenen met een pengreep. Dit is weer een andere manier van oefenen.
Letterspeurtocht:
Ga op letterspeurtocht met de app Clips. De kinderen gaan met de iPad door de klas en overal waar ze een bepaalde letter/klank in horen daar maken ze een stukje film van en dat wordt uiteindelijk een clip. Je kunt ook instellen dat wat je zegt wordt opgenomen en weergeven als tekst in de clip. Zo kun je de kleuters vragen om ook het woord van het voorwerp waar ze een filmpje van maken uit te spreken. Het komt dan in beeld.
Je kunt natuurlijk ook gewoon de camera functie op de iPad/tablet gebruiken.
Geef de kleuters de opdracht alles te fotograferen wat ze tegenkomen met deze letter. Wanneer ze overal foto’s van hebben gemaakt, kun je deze vervolgens nabespreken met jouw kleuters. Kunnen ze vertellen wat ze hebben gefotografeerd en waar ze de klank horen? Misschien willen ze het zelfs wel presenteren aan de hele klas!
Â
Op zoek naar meer?
Kijk voor meer suggesties ook eens bij de diverse thema's en op mijn Pinterest
Heb je zelf ook nog leuke suggesties?
Inspireer dan collega’s door jouw ideeën als reactie op deze blog te delen!
